| “Mensen vragen weleens: “Heb je ADHD ofzo?” Ik zeg dan: “Nee, ik ben gewoon enthousiast”.” Om dat enthousiasme kan niemand heen. Rini Biemans is oprichter van Creatief Beheer, dat op verschillende plekken in Rotterdam braakliggend terrein ombouwt tot stadsparken. Deze vormen ontmoetingsplekken die overlopen van de vrijwilligers. Waarom Biemans’ concept zo succesvol is? “Het is gezond, leerzaam en nuttig.”.
Creatief Beheer is al lang geen initiatief meer. Biemans heeft een achtergrond als arts en als kunstenaar, maar kunst is volgens hem ook maar beperkt. Hij wilde de wijken verbeteren en mensen samenbrengen. “Er was een stukje grond aan de Zwaanshals in Noord. We gingen daar aan de slag en de mensen kwamen vanzelf helpen. Ik ging toen heel bewust aan de onderkant van de samenleving zitten. Daar ontmoet je mensen die verschraald zijn, maar werken in zo’n park willen ze wel.” Reacties vanuit de gemeente waren teleurstellend. Doordat Biemans geen vergunningen had mocht hij hier niet doorgaan, maar hij liet zich niet tegenhouden en ging op andere plekken verder.
De Punt
Het park waar mijn bezoek plaatsvindt is Proefpark de Punt. “In 2005 hebben we de prijs voor het meest kindvriendelijke park gewonnen. Toen is het ineens heel snel gegaan met de financiering.” De vogeltjes kwetteren om je heen en een diversiteit van mensen loopt in en uit. Verschillende mensen hebben een moestuintje en moeders met kinderen genieten van het groen. Jaap Schipper was er vanaf het begin bij. Deze 85-jarige kwieke man zorgt elke dag voor de kippen. “Ik heb hier veel contact met allerlei mensen. Het is een erg internationale buurt en als stugge Nederlander is het ook wel eens leuk iets anders te zien.“
|
De Tuinman (m/v)
Vanuit Creatief Beheer groeide het project Tuinman in de wijk. “Als je kijkt vanuit de Bijbel of de Koran en je denkt aan het paradijs, dan zeg ik altijd dat de tuinman het oudste beroep is”, grapt Biemans. De parken draaien voornamelijk op vrijwilligers, maar om het te professionaliseren krijgen een aantal mensen betaald voor hun werkzaamheden. Zij krijgen dan de titel Tuinman (m/v). “Dit zijn vaak hoogopgeleide mensen, die om een bepaalde reden werkloos zijn. Het rendement is hoog, binnen de kortste keren ben ik ze weer kwijt omdat ze een baan gevonden hebben.”Deze professionals houden de vrijwilligers goed in de gaten en krijgen een dagvergoeding van €120. Eén van hen is Tonny van Sommeren. Ze is community art manager en wil door middel van kunst mensen bij elkaar brengen. Kunst is nu ingeruild voor de natuur. “We willen echt die eenzaamheid achter de deur oplossen en mensen naar buiten lokken. Dit is geen initiatief meer, dit is een organisatie die haar sporen verdiend heeft”, zegt Tonny. Volgens Biemans lopen de bewonersinitiatieven alleen maar in de weg. “Die komen vaak vanuit een andere laag van de samenleving en missen continuïteit. Creatief Beheer is gemaakt voor sociale cohesie en dat kan alleen als er op lange termijn gedacht wordt.”De professionals, stagiairs en vrijwilligers onderhouden samen het park. Echte tuinmannen zijn ook nodig. “Tuinieren is moeilijker dan geneeskunde. Als je niet weet waar je mee bezig bent maak je de bron kapot.” Een park kost ongeveer €25.000 per jaar. Een schijntje vergeleken met veel andere projecten. Jaap Schipper bevestigt dit: “Daar staat een speeltuin van 1,5 miljoen, maar de kinderen spelen hier.”
Dialoog met God
Qua duurzaamheid scoort de Tuinman (m/v) erg hoog. “Alles in de tuin heeft een verhaal. Heel veel planten en bouwwerken worden hergebruikt.” Biemans hangt zelf geen bepaald geloof aan, maar zijn waarden komen dicht bij die van christenen in de buurt. “Tuinieren is als een dialoog met God. Het geloof is iets waar je je aan kunt optrekken, je houvast. Dat is de tuin voor veel mensen ook. Als je met de natuur bezig bent ervaar je de grootsheid van het leven.” Ook als tuinieren helemaal niets voor jou is kun je terecht in de parken van Creatief Beheer. “Er zijn vier soorten skills die wij benutten: tuinieren, klussen, koken en handwerken. Zo is er voor iedereen een plek. De tuin heeft een genezend element. Mensen ontstressen, het is leerzaam en ze zijn in een sociale omgeving.”
Deelgemeenten
Maar op dit moment gaat het niet goed met De Tuinman (m/v). “Ik had het allemaal uitgedokterd en de plannen met verschillende deelgemeenten besproken. Maar toen werden de deelgemeenten gebiedscommissies zonder zeggenschap en zit ik met lege handen. De afspraken zijn niet goed overgedragen.” Daarom is Biemans nu bezig om per wijk een fonds open te stellen waar iedereen die wil investeren in De Tuinman (m/v) geld kan storten. Dit kan ook interessant zijn voor projectontwikkelaars. De wijk wordt door een park namelijk een stuk aantrekkelijker om te wonen en woningprijzen gaan omhoog. “Misschien krijg ik de financiering niet rond, maar ik neem het risico om door te gaan.”
Aardbevingsmoment
Biemans houdt ervan om toepasselijke woorden te gebruiken. In plaats van dat we ons op een kantelmoment bevinden, denkt hij dat het nog heviger is: een aardbevingsmoment. “De spanning wordt opgevoerd. Het openbaar bestuur staat op instorten. We moeten nog even wachten en dan hebben ze ons weer nodig. Eerst moet iets kapot voordat wij mogen gaan helpen.” Biemans is blij dat Mooierdam aandacht besteed aan de organisatie, maar uit ook zijn irritatie dat het zo lang geduurd heeft. Volgens hem wordt er slechts zelden interesse van bovenaf getoond. “Tijdens NL Doet waren er op zeventien plaatsen vrijwilligers bezig, maar ik heb geen ambtenaar gezien.” Tegelijkertijd heeft hij ook begrip. “Zij zitten vast in het systeem. Wij zitten tussen de mensen. Op de plekken waar niemand meer wil komen, daar zitten wij. De gemeente kan dit niet, wij kunnen dit wel.”
Topfloor
“Waarom ik dit doe? Ik ben er een beter mens van geworden”, zegt Biemans. Ik krijg de indruk dat dit werk is uitgegroeid tot een levensmissie en dat hij er nooit mee zal stoppen. Binnenkort opent Topfloor, het eerste instituut wereldwijd voor stadsgeneeskunde, zoals Rini Biemans het noemt. Een term die hij zelf bedacht heeft. “94% van de ziektelasten (de maatschappelijke kosten van ziekte, red) worden veroorzaakt door levensstijl. Mensen moeten vaker naar buiten en met elkaar zijn.” Gaat dit instituut dan onze stad genezen? Biemans zal doorzetten tot het einde en er alles aan doen zijn methode te bewijzen. |
